Depremleri önlemek mümkün olmasa da çeşitli önlemlerle yıkıcı etkiyi azaltmak mümkün...
Depremler dünyanın her yerinde görülebilir; ancak tarih boyunca en büyük yıkımlar, belirli sismik kuşaklarda yoğunlaşmıştır.
Bu bölgelerde levhaların çarpışması, ayrılması veya üst üste geçmesi sonucu yer kabuğunda uzun yıllar boyunca enerji birikir.
Depremin büyüklüğü kadar, şehirlerin altyapı kalitesi, nüfus yoğunluğu ve afet hazırlığı da felaketin boyutunu belirler.
1. PASİFİK ATEŞ ÇEMBERİ - DÜNYANIN DEPREM MERKEZİ
Pasifik Okyanusu çevresinde uzanan bu bölge, dünya genelindeki büyük depremlerin çoğunu oluşturuyor.
Japonya, Endonezya, Filipinler, Papua Yeni Gine, Yeni Zelanda, Alaska ve Kuzey ile Güney Amerika’nın batı kıyıları bu kuşak içinde bulunuyor.
Levhaların yoğun şekilde karşılaştığı bu bölgede ani enerji boşalmaları nedeniyle yüksek büyüklükte depremler ve tsunamiler sıkça görülür.
ÖNEMLİ DEPREMLER
1960 Şili (Valdivia) - 9.5 büyüklük, modern kayıtların en büyük depremi
1964 Alaska - 9.2 büyüklük
2011 Japonya (Tōhoku) - 9.0 - 9.1 büyüklük, tsunami ve Fukuşima nükleer kazası
2025 Kamçatka, Rusya - 8.8 büyüklük, bölgesel tsunami uyarısı
2. ALPİDE DEPREM KUŞAĞI
Alpide Kuşağı, Afrika, Avrasya ve Hint levhalarının çarpıştığı bir deprem kuşağı.
Bu kuşak, Java’dan Himalayalar’a, Akdeniz’den Atlas Dağları’na kadar uzanır ve dünya genelindeki büyük depremlerin önemli bir kısmını üretir.
Türkiye de bu kuşak üzerinde yer aldığından yüksek sismik risk taşır.
ÖNEMLİ DEPREMLER
2005 Pakistan (Kuzey Kashmir) - 7.6 büyüklük, 80 binden fazla can kaybı
2023 Türkiye-Suriye Depremi - 7.8 büyüklük, 55 binden fazla can kaybı
3. DİĞER ÖNEMLİ DEPREM BÖLGELERİ
1. Mid-Atlantic Sırtı: Okyanus tabanında levhaların ayrılması sonucu oluşur; İzlanda gibi bölgelerde 7 büyüklüğüne yakın depremler görülebilir.
2. Cascadia Subduksiyon Bölgesi (Kuzeybatı ABD / Kanada): Mega-deprem potansiyeline sahip bir sınırdır ve gelecekte büyük bir deprem riski taşır.
3. Makran Subduksiyon Bölgesi (İran-Pakistan kıyıları): 1945’te 8.1 büyüklüğünde deprem ve ardından büyük bir tsunami meydana gelmiştir.
4. Sumatra - Hint Okyanusu Depremi (2004): 9.1 - 9.3 büyüklükte deprem ve büyük tsunami felaketi; Pasifik Ateş Çemberi dışında Hint Okyanusu sismik alanında meydana gelmiştir.
4. TARİHİ BÜYÜK DEPREMLER VE İNSAN KAYBI
1556 Shaanxi, Çin - 8.0 büyüklük civarında, yaklaşık 830 bin ölü, tarihin en ölümcül depremi
1970 Peru (Ancash) - 7.9 büyüklük, deprem ve ardından gelen çığ ile 66 bin–70 bin ölü
1811–1812 New Madrid, ABD - 7.5 - 7.7 büyüklük, geniş alanlarda hissedilen sarsıntılar
1906 San Francisco, ABD - 7.9 büyüklük, 3 binden fazla ölü
2003 Bam, İran - 6.6 büyüklük, 25 binden fazla ölü
2010 Haiti - 7.0 büyüklük, 220 binden fazla ölü
2005 Kashmir, Pakistan - 7.6 büyüklük, 80 binden fazla ölü
1964 Alaska - 9.2 büyüklük, 131 ölü
1960 Şili (Valdivia) - 9.5 büyüklük, yaklaşık 1.655 ölü
1755 Lizbon, Portekiz - 8.5–9.0 büyüklük, tsunami ve yaklaşık 50 bin–100 bin ölü
1923 Kanto, Japonya - 7.9 büyüklük, 140 binden fazla ölü
1948 Ashgabat, Türkmenistan - 7.3 büyüklük, yaklaşık 110 bin ölü
